fbpx

ΚΑΛΕΣΤΕ ΜΑΣ   210 27 17 066
Σακχαρώδης Διαβήτης & Διατροφή

Σακχαρώδης Διαβήτης & Διατροφή

Posted at h in Διατροφή & Κλινική Διαιτολογία by

Γράφει η Άννα-Μαρία Μαραγκάκη,
Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια μεταβολική νόσος, η οποία χαρακτηρίζεται από υπεργλυκαιμία ή αλλιώς από αυξημένα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Φυσιολογικά, η γλυκόζη στο αίμα αυξάνεται μετά την κατανάλωση ενός γεύματος, αλλά στη συνέχεια μειώνεται μέσα σε 1-2 ώρες μεταγευματικά. Σε άτομα με διαβήτη, η γλυκόζη στο αίμα μπορεί να παραμείνει αυξημένη για αρκετές ώρες. Η γλυκόζη στο αίμα μπορεί επίσης να αγγίξει πολύ υψηλότερες τιμές μετά την κατανάλωση ενός γεύματος σε σχέση με κάποιον που δεν έχει διαβήτη.

Απαραίτητη προϋπόθεση, λοιπόν, για τη σωστή αντιμετώπιση του διαβήτη είναι η ρύθμιση των τιμών του σακχάρου του αίματος. Όλες οι τροφές επηρεάζουν με διαφορετικό τρόπο τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα. Συνεπώς, κάνοντας τις σωστές διατροφικές επιλογές, μπορούμε να ελέγξουμε καλύτερα τα επίπεδα σακχάρου και κατ’ επέκταση και τον διαβήτη. Δεν υπάρχει ένα συγκεκριμένο είδος «δίαιτας για διαβητικούς», αφού τα άτομα με διαβήτη έχουν τις ίδιες διατροφικές ανάγκες με ένα υγιές άτομο.

Έτσι, στόχος κάθε διαβητικού ατόμου θα πρέπει να είναι η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου διατροφής και η διατήρηση φυσιολογικού σωματικού βάρους. 

Τι περιλαμβάνει η διατροφή

Η διατροφή περιλαμβάνει κατά κύριο λόγο την ισορροπία ανάμεσα στα 3 βασικά συστατικά των τροφών δηλαδή τις πρωτεΐνες, τους υδατάνθρακες και τα λιπαρά. 

Είναι μύθος ότι οι διαβητικοί δεν πρέπει να τρώνε υδατάνθρακες. Αυτό το συμβούλευαν οι ιατροί πριν γίνει διαθέσιμη η ινσουλίνη, γιατί ήταν γνωστό ότι οι υδατάνθρακες αυξάνουν το σάκχαρο μεταγευματικά. Σήμερα, όμως, οι διαβητικοί μπορούν να απολαμβάνουν μια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή, που πρέπει να περιλαμβάνει και υδατάνθρακες.

Οι υδατάνθρακες βρίσκονται στις αμυλούχες τροφές, στα ζυμαρικά, στο ρύζι, στις πατάτες, τα πρόσθετα σάκχαρα αλλά και στα όσπρια, στα φρούτα, στα λαχανικά και τα γαλακτοκομικά. 

Υπεργλυκαιμία εμφανίζεται όταν καταναλώνονται περισσότεροι υδατάνθρακες, οι οποίοι δεν καλύπτονται με την ινσουλίνη που χορηγείται ή που παράγεται από το πάγκρεας και δεν είναι ικανή να μεταβολίσει τη γλυκόζη η οποία καταναλώνεται από τον ασθενή. Γι’ αυτόν το λόγο, πρέπει να ακολουθείται μια ισορροπημένη διατροφή ώστε το μεταγευματικό σάκχαρο (2 ώρες μετά το γεύμα) να είναι μέχρι 140 mg/dl.

Αν έχετε σακχαρώδη διαβήτη, η καλύτερη δίαιτα για εσάς είναι αυτή που περιλαμβάνει τα αγαπημένα σας, αλλά υγιεινά φαγητά σε σωστή αναλογία και με σύνθετους υδατάνθρακες, όχι απλούς (επεξεργασμένους) όπως η ζάχαρη και τα λευκά επεξεργασμένα άλευρα.

Χρήσιμες συμβουλές για τη διατροφή

  • Επιλέγουμε τους σύνθετους υδατάνθρακες που είναι πλούσιοι σε φυτικές ίνες και μη επεξεργασμένοι, όπως μαύρο ψωμί ή πολύσπορο, ζυμαρικά ολικής αλέσεως, ρύζι μη αποφλοιωμένο και όσπρια, ολόκληρα σιτηρά όπως φαγόπυρο, κινόα, πλιγούρι. Τα ζυμαρικά κατά προτίμηση al dente. 
  • Καλό είναι να εντάξουμε τα όσπρια 2 φορές την εβδομάδα στη διατροφή μας.
  • Ο διαβητικός μπορεί να τρώει όλα τα φρούτα της αρεσκείας του, ιδανικά ολόκληρα με τη φλούδα όπου είναι εφικτό, κατά προτίμηση άγουρα και να αποφεύγει τους χυμούς ακόμα και τους σπιτικούς. Καλό θα ήταν να καταναλώνονται περίπου 3 μερίδες ημερησίως. Καλό είναι να καταναλώνεται 1 φρούτο κάθε φορά σε συνδυασμό με μια πηγή πρωτεΐνης ή λίπους πχ 1 φρούτο με γιαούρτι ή τυρί ή με ξηρούς καρπούς για να αποφευχθεί η απότομη αύξηση του σακχάρου στο αίμα.    
  • Τα λαχανικά περιλαμβάνουν λιγότερους υδατάνθρακες από τα φρούτα οπότε έχουμε μεγαλύτερη ελευθερία στην ποσότητα. Ιδανικά να προτιμάμε τα ωμά λαχανικά που έχουν φυτικές ίνες και καθυστερούν την απορρόφηση γλυκόζης, ώστε μεταγευματικά να μην αυξάνεται το σάκχαρό του. 
  • Το γάλα, το γιαούρτι και τα φρέσκα μαλακά τυριά ή τα αλείμματα  περιέχουν υδατάνθρακες οπότε σε περίπτωση που χορηγείται εξωγενώς ινσουλίνη ο διαβητικός πρέπει να το γνωρίζει. Προτιμάμε γάλα και γιαούρτι χαμηλών λιπαρών χωρίς γεύσεις, φρούτα κλπ. 
  • Τα σκληρά, ώριμα, παλαιωμένα τυριά, το κρέας, το ψάρι, το αυγό και τα λίπη (ελαιόλαδο, βουτυρο κλπ) δεν περιέχουν υδατάνθρακες οπότε δεν επηρεάζουν το σάκχαρο ούτε χρειάζεται ινσουλίνη πριν από την κατανάλωσή τους. 
  • Τα λιπαρά πρέπει να περιλαμβάνουν κυρίως μονοακόρεστα και ω-3 λιπαρά οξέα καθώς τα κορεσμένα και τα ω-6 λιπαρά σχετίζονται με κακή πρόγνωση του διαβήτη.

Όμως το σύνολο της διατροφής και οι συνολικές θερμίδες μπορεί να επηρεάσουν την πορεία στου σακχαρώδη διαβήτη. Ο ασθενής πρέπει πρώτα από όλα να επιδιώκει ένα υγιές βάρους και ύστερα να μετρά τους υδατάνθρακες. Το πλεονάζον σωματικό βάρος είναι εμπόδιο ΑΠΟ ΜΟΝΟ του στη ρύθμιση του διαβήτη και μπορεί να επιφέρει πιο γρήγορα όλα τις αρνητικές επιπτώσεις του διαβήτη όπως η αγγειοπάθεια, αμφιβληστροειδοπάθεια, νεφρική νόσος κλπ. Χρησιμοποιούμε ελεύθερα καρυκεύματα, όπως ρίγανη, βασιλικό, λεμόνι.

  • Πίνουμε 6 έως 8 ποτήρια νερό κάθε ημέρα.
  • Αποφυγή αλκοόλ. Ίσως και έχετε ακούσει ότι λίγο αλκοόλ κάνει καλό στην καρδιά. Αυτού του είδους οι υπεραπλουστεύσεις δεν ταιριάζουν σε όλους. Εάν δεν πίνετε αλκοόλ, φυσικά και δεν πρέπει να ξεκινήσετε – μπορείτε να πάρετε τα ίδια οφέλη χάνοντας βάρος, κάνοντας περισσότερο γυμναστική και υιοθετώντας μια υγιεινή διατροφή. Εάν πίνετε αλκοόλ περιορίστε την κατανάλωση σε μέτρια επίπεδα, το οποίο αντιστοιχεί σε ένα ποτό την ημέρα εάν είστε γυναίκαι και σε δύο την ημέρα εάν είστε άνδρας. Αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ (περισσότερα από 3 ποτά ημερησίως) σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη.
  • Επιλογή υγιεινού τρόπου μαγειρέματος
  • Περιορίστε το κόκκινο και επεξεργασμένο κρέας και επιλέξτε όσπρια, ξηρούς καρπούς, πουλερικά ή ψάρια. Πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι η κατανάλωση κόκκινου και κυρίως επεξεργασμένου κρέατος, ακόμη και σε μικρές ποσότητες, αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη. Έχει αποδειχτεί ότι η αντικατάσταση αυτών των κρεάτων στη διατροφή μας με πιο υγιεινές πρωτεϊνικές πηγές, όπως όσπρια, πουλερικά, ψάρια, ξηρούς καρπούς, ή γαλακτοκομικά με χαμηλά λιπαρά μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη έως και 35%.
  • Χρειάζεται επίσης ποικιλία κυρίως στις φυτικές τροφές ώστε να λαμβάνονται όλες οι βιταμίνες, μέταλλα και αντιοξειδωτικά.
Στο σακχαρώδη διαβήτη είναι σημαντικό να κάνουμε μικρά και συχνά γεύματα που να απέχουν περίπου 3 ώρες για να ρυθμίζεται καλύτερα το σάκχαρο του αίματος, να αποφεύγονται υπεργλυκαιμίες και υπογλυκαιμίες.
Για τους ασθενείς είναι σχεδόν πάντα απολύτως απαραίτητη η λήψη μικρού γεύματος πριν από τον ύπνο – «bed time snack» – το οποίο είναι συνήθως ελαφρύ, όπως ½ ποτήρι γάλα με 1,5% λιπαρά και 1-2 φρυγανιές χωρίς ζάχαρη.

Η εξατομικευμένη διατροφική διαχείριση των ατόμων με διαβήτη θα πρέπει να στοχεύει στην επίτευξη και διατήρηση φυσιολογικών επιπέδων γλυκόζης, λιπιδίων και αρτηριακής πίεσης, στην επίτευξη των στόχων για το σωματικό βάρος, την πρόληψη ή την καθυστέρηση των χρόνιων επιπλοκών, καθώς και την κάλυψη των αναγκών του ατόμου ανάλογα με τις προσωπικές του προτιμήσεις. Αυτοί που παίρνουν χάπια ή/και ινσουλίνη πρέπει να μιλήσουν με τον ιατρό τους για τον καλύτερο συγχρονισμό των γευμάτων με τη λήψη ινσουλίνης.

Print page