fbpx

Αποτοξίνωση μετά τις γιορτές: Μύθος ή αλήθεια;

Γράφει η Άννα – Μαρία Μαραγκάκη,
Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, Επιστημονική Συνεργάτης Ιατρικής Πίστης

Ο όρος αποτοξίνωση αναφέρεται συνήθως σε βραχυπρόθεσμες παρεμβάσεις που στοχεύουν στην αποβολή των τοξινών από το σώμα, βελτιώνουν την υγεία, προκαλούν γρήγορη απώλεια βάρους και κάνουν το δέρμα πιο λαμπερό.

Αυτές οι δίαιτες περιλαμβάνουν καταστάσεις υποσιτισμού, μονοήμερες διατροφές πχ δίαιτα με χυμούς και smoothies, δίαιτα μόνο με λαχανικά κλπ. άλλες επικεντρώνονται σε ‘’καθαρά’’ τρόφιμα όπως φρούτα, λαχανικά και ακατέργαστα τρόφιμα που περιέχουν λίγα συστατικά, ενώ αποκλείουν σχεδόν πάντα τη ζάχαρη και το αλάτι. Μερικές φορές, επίσης, προωθούν την κατανάλωση τροφίμων με υποτιθέμενες καθαρτικές και διουρητικές ιδιότητες, όπως πράσινο τσάι ή άλλα βότανα σε μεγάλες ποσότητες αλλά και συμπληρώματα αποτοξίνωσης.

Η πραγματικότητα

Μια ανασκόπηση πολλών μελετών που έγινε πρόσφατα έδειξε ότι δεν υπάρχουν στοιχεία για την αποτελεσματικότητα της αποτοξίνωσης στην απώλεια βάρους αλλά ούτε και στην αποβολή τοξινών από το σώμα. Η αποτοξίνωση είναι μια φυσική διαδικασία που κάνει το σώμα καθημερινά, μόνο μέσω του ήπατος και των νεφρών. Μπορεί να είναι μικρά όργανα, όμως ο ρόλος τους είναι σημαντικός και είναι ουσιαστικά η αποτοξίνωση.

Οι νεφροί…

Διατηρούν την ισορροπία των υγρών: Οι νεφροί περιέχουν νεφρικά σωληνάρια, τα οποία απορροφούν νερό, γλυκόζη, κάλιο, νάτριο και χλωριούχο άλας. Το τελικό προϊόν είναι η ουρία (τοξικό προϊόν που προέρχεται κυρίως από το μεταβολισμό των πρωτεϊνών του κρέατος και το οποίο αποβάλλεται με τα ούρα).

Φιλτράρουν το αίμα: Κάθε νεφρός περιέχει περίπου 1 εκατομμύρια μικροσκοπικές δομές που ονομάζονται νεφρώνες. Οι νεφρώνες λαμβάνουν αίμα, διασπούν τα θρεπτικά συστατικά και αφαιρούν τυχόν απόβλητα, ενώ το αίμα επιστρέφει καθαρό πίσω στην καρδιά.

Απομακρύνουν απόβλητα από τρόφιμα, φάρμακα και άλλες τοξικές ουσίες όπως το αλκοόλ.

Παράγουν ορμόνες που βοηθούν στην παραγωγή αιμοσφαιρίων, ρυθμίζουν την ισορροπία υγρών και ηλεκτρολυτών άρα και την αρτηριακή μας πίεση ενώ συμμετέχουν στη διατήρηση της υγείας των οστών.

Το ήπαρ…

Το ήπαρ λειτουργεί ως ομάδα με το πάγκρεας, το λεπτό και το παχύ έντερο και τη χοληδόχο κύστη για να αφομοιώσει, να απορροφήσει και να επεξεργαστεί τα τρόφιμα. Η λειτουργία του ήπατος περιλαμβάνει:

Φιλτράρισμα του αίματος μετά την κατανάλωση οποιουδήποτε γεύματος και μεταφορά του στο υπόλοιπα σώμα.

Αποτοξίνωση – αποβολή τοξινών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που παράγονται φυσικά ως προϊόν αποβλήτων, εκείνων που καταναλώνονται μέσω της διατροφής (πρόσθετα τροφίμων, συντηρητικά, γλυκαντικά, οινόπνευμα, φαρμακευτικές ουσίες) και περιβαλλοντικές τοξίνες (καπνοί, ατμοσφαιρικοί ρύποι). Εκεί οι τοξίνες συνδυάζονται με αμινοξέα (πρωτεΐνες),  έτσι ώστε να απομακρύνονται από το σώμα μέσω της χολής και των ούρων.

Έκκριση χολής: Ένα υγρό που βοηθά στην πέψη των λιπαρών που καταναλώνουμε από τις τροφές.

Αποθήκευση βιταμινών A, D, E, K που λειτουργούν και σαν αντιοξειδωτικά για το σώμα.

Παραγωγή πρωτεϊνών που συμβάλλουν στη σωστή πήξη του αίματος και στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.

Άρα το σώμα έχει τη δυνατότητα  μόνο του να κάνει αποτοξίνωση και οποιαδήποτε ακραία διατροφή ακολουθήσουμε, αφενός θα είναι προσωρινή και υπάρχει κίνδυνος να μας οδηγήσει σε υπαρφαγία.

Τέλος εκτός από το συκώτι και τους νεφρούς, το έντερο, οι πνεύμονες και το δέρμα βοηθούν επικουρικά με την απομάκρυνση των ανεπιθύμητων ουσιών από τον οργανισμό.

Αυτό που μπορούμε εμείς να κάνουμε είναι:

  • Κατανάλωση λίγο περισσότερου νερού, περίπου 2 λίτρα ημερησίως.
  • Διακοπή κατανάλωσης αλκοόλ.
  • Περικοπή επεξεργασμένων τροφίμων, δηλαδή τροφών που δεν είναι πρώτες ύλες αλλά έτοιμα παρασκευάσματα μέσα σε σακουλάκια όπως αρτοσκευάσματα, επεξεργασμένα κρέατα, έτοιμες σάλτσες.
  • Να αποφύγουμε την ζάχαρη αλλά και άλλα γλυκαντικά όπως μέλι και σιρόπια.
  • Αύξηση κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών. Συγκεκριμένα καταναλώστε 2 μεγάλες σαλάτες με ποικιλία λαχανικών με έντονα χρώμα μεσημέρι και βράδυ. Η σαλάτα να μην περιλαμβάνει έτοιμες σάλτσες αλλά κυρίως ελαιόλαδο (1κ.σ ανά μερίδα) και λεμόνι ή ξύδι. Καταναλώστε περίπου 3 ολόκληρα φρούτα.
  • Έμφαση στην κατανάλωση άπαχης πρωτεΐνης τουλάχιστον στα 3 κύρια γεύματα δηλαδή πρωινό, μεσημεριανό και βραδινό. Παραδείγματα είναι ήμι άπαχο γιαούρτι και κεφίρ, γάλα, αυγά, κοτόπουλο, γαλοπούλα (όχι αλλαντικά), ψάρι, όσπρια, τυριά μέχρι 17% λιπαρά.
  • Επιλέξτε ένα πλήρες πρωινό με πρωτεΐνη, αμυλούχο υδατάνθρακα ολικής άλεσης όπως βρώμη, ψωμί, παξιμάδι, φρυγανιές ολικής άλεσης και κάτι φρέσκο όπως λαχανικά ή φρούτα. Ιδανικά επιλέξτε αλμυρά πρωινά όπως φρυγανιές με τυρί και λαχανικά, αβοκάντο τοστ, ομελέτες με αρκετά ασπράδια, αλλά και βρώμη με γιαούρτι και φρούτο.
  • Δώστε έμφαση στην κατανάλωση ψαριού που σίγουρα παραμερίσαμε τις γιορτές των Χριστουγέννων.
  • Μαγειρέψτε μεσογειακά νόστιμα πιάτα όπως όσπρια και λαχανικά αλλά και θαλασσινά με περίπου 1κ.σούπας ελαιόλαδο ανά μερίδα. Μην τρώτε στεγνά, νερόβραστα, ψητά φαγητά παραλείποντας τα καλά λιπαρά του ελαιόλαδου. Θα κουραστείτε από τη μονοτονία και δεν θα επιτύχετε κορεσμό. Μερικές ιδέες είναι φασολάκια, αρακάς, σπανακόρυζο/ λαχανόρυζο/ πρασόρυζο, κουνουπίδι γιαχνί, όλα τα όσπρια, σουπιές με σπανάκι, ολικής άλεσης μακαρόνια με γαρίδες, καστανό ρύζι με θαλασσινά κλπ.
  • Στα ενδιάμεσα γεύματα προτιμήστε φρούτα με ξηρούς καρπούς ή γιαούρτι και δωρίστε τα γλυκίσματα που έχουν περισσέψει σε συγγενείς, φίλους, συναδέλφους στη δουλειά αλλά και ανθρώπους που έχουν ανάγκη.
  • Φυσικά μπορείτε να καταναλώνετε καφέ και αφεψήματα ιδανικά χωρίς ζάχαρη ή μέλι σε λογικά πλαίσια. Μπορείτε να αρωματίσετε τα αφεψήματα με λεμόνι, μέντα, δυόσμο, κανέλα, τζίντζερ, κουρκουμά για να γίνουν πιο εύγεστα και να προσθέσετε έξτρα αντιοξειδωτικά όπως κάνατε πριν όχι όμως για να χάσετε βάρος.
  • Τέλος, μην ξεχνάμε την άσκηση. Δεν υπάρχει τίποτα πιο αποτελεσματικό από το να επιστρέψουμε σε ένα δραστήριο τρόπο ζωής αλλά και στις προπονήσεις που ήδη κάναμε πριν τις γιορτές. Εμπλουτίζουμε την καθημερινότητά μας με αερόβια δραστηριότητα όπως περπάτημα, τρέξιμο, κολύμπι, ποδήλατο αλλά και ασκήσεις ενδυνάμωσης τουλάχιστον 2-3 φορές εβδομαδιαίως.
 Διακοπή κατανάλωσης αλκοόλ. Περικοπή επεξεργασμένων τροφίμων, δηλαδή τροφών που δεν είναι πρώτες ύλες αλλά έτοιμα παρασκευάσματα μέσα σε σακουλάκια όπως αρτοσκευάσματα, επεξεργασμένα κρέατα, έτοιμες σάλτσες.
 
 

Θυμηθείτε: H διατροφή είναι τρόπος ζωής και δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις. Το σώμα μας δε χαλάει μέσα σε 2 εβδομάδες διακοπών. Οι όποιες αλλαγές δείτε στη ζυγαριά οφείλονται σε αύξηση υγρών και εντερικού περιεχομένου και δεν είναι λίπος. Τα αποτελέσματα που θέλουμε να δούμε στο σώμα μας δε χτίζονται, αλλά ούτε και χαλάνε μέσα σε λίγες μέρες.